هیدروکلریک اسید(HCl)(Hydrochloric acid)

هیدروکلریک اسید(HCl)(Hydrochloric acid) یک ترکیب شیمیایی پرکاربرد است که از دو عنصر هیدروژن و کلر تشکیل شده است. این ترکیب زمانی که در آب حل می شود pH آب را کاهش می دهد و قبل از حل شدن در آب به عنوان کلرید هیدروژن شناخته می شود. بسیاری از صنایع مصرف کنندگان اسید کلریدریک هستند.

هیدروکلریک اسید یک مایع شفاف است و بوی بسیار تند و آزار دهنده ای دارد. نام دیگر هیدروکلریک اسید شامل اسید کلریدریک، اسید موریاتیک، جوهر نمک و کلرید هیدرونیوم است. این اسید به هم صورت صنعتی و هم به صورت طبیعی تولید می شود و کاربرد گسترده ای دارد. ماندگاری این اسید حدود ۵ سال است البته این در صورتی است که محصول مطابق دستورالعمل سازنده در محل و شرایط مناسب ذخیره شود.
هیدروکلریک اسید چه کاربردی دارد
تصفیه نمک و کنترل pH
نمک سفره را تصفیه می کند و در تنظیم اسیدیته محلول ها مفید است. همچنین برای کنترل pH محصولات دارویی، آب و غذاها استفاده می شود .در صنایع غذایی در محصولاتی مانند شربت کوکی، کراکر، سس نوشابه، غلات و محصولات کنسرو شده برای افزایش طعم و جلوگیری از فساد مورد استفاده قرار می گیرد. داروی هیدروکلریک اسید نیز برای بیماران فاقد اسیدکلریدریک معده در دسترس است.

عامل پاک کننده
هیدروکلریک اسید به دلیل ماهیت بسیار اسیدی به عنوان یک ماده شیمیایی مفید برای از بین بردن لکه ها و زنگ زدگی فلزاتی مانند مس و آهن استفاده می شود. همچنین برای نظافت کاشی حمام و آشپزخانه با عنوان جوهر نمک بسیار موثر است. در صنعت نساجی HCl برای سفید کردن لباس و برنزه کردن چرم استفاده می شود.

رفع زنگ زدگی فولاد
هیدروکلریک اسید رقیق در حذف زنگ زدگی یا اکسید آهن از فولاد و آهن قبل از تبدیل به تولید سیم، پوشش، ورق و نوار و محصولات دیگر مورد استفاده قرار می گیرد .این عمل برای همه محصولات فولادی که نیاز به پردازش دارند باید استفاده شود.

تولید ترکیبات آلی
اسید کلریدریک در تولید ترکیبات آلی مانند وینیل کلرید و دی کلرومتان که برای تولید PVC استفاده می شود مفید است. همچنین در انواع مختلفی از ترکیبات آلی مانند اسید اسکوربیک و محصولات دارویی نیز موثر است.

تولید ترکیبات معدنی
ترکیبات معدنی را می توان از واکنش ساده مبتنی بر اسید هیدروکلریک تولید کرد. اسید کلریدریک در تهیه ترکیباتی که به عنوان مواد شیمیایی برای تصفیه آب استفاده می شود مفید است. برای مثال کلرید پلی آلومینیوم (PAC) و اسید فریک در تصفیه آب مفید هستند.

کلرید روی در صنعت گالوانیزه و تولید باتری و کاربید کلسیم و کلرید نیکل برای آبکاری وهمچنین در بازسازی رزین های تبادل یونی استفاده می شوند. اسید کلروهیدریک در تولید ترکیبات آلی مانند وینیل کلرید و دی کلرومتان که برای تولید PVC استفاده می شود مفید است.
خطرات هیدروکلریک اسید
در هنگام استفاده از اسید کلریدریک باید احتیاط کرد زیرا اسید بسیار خطرناکی است. این اسید خورنده است و نوع غلیظ آن مه های اسیدی بسیار خطرناکی آزاد می کند. اگر مقدار کمی از آن را استنشاق کنیم در بینی، چشم، مجاری تنفسی و در بدن التهاب ایجاد می شود.

همچنین ممکن است در اثر تماس با دهان به مخاط دهان و معده آسیب وارد شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این اسید می تواند منجر به برونشیت مزمن و ورم معده شود بنابراین استفاده از تجهیزات محافظتی ضروری است.

در صورت تماس این اسید با پوست بلافاصله محل را با آب شستشو داده و لباس های آلوده را عوض کنید. در صورت بلع ممکن است باعث استفراغ نشود ولی در هرصورت باید فورا به پزشک مراجعه کرد. در صورت تماس چشمی باید فورا ۱۵ دقیقه با مقدار زیادی آب چشم را شستشو داده و سریعا به پزشک مراجعه کنید.

در صورت استنشاق بخار اسید کلریدریک بهتر است بلافاصله به دنبال هوای تازه و مراقبت های پزشکی باشید. هنگام استفاده از این اسید با هر غلظتی باید از تجهیزات حفاظتی استفاده کنید.