پتاس (potash)

پتاس در تعریف کلی به نمک های حاوی پتاسیم گفته می شود، اما در بین عموم به پتاسیم هیدروکسید اطلاق می شود.
پتاس چیست؟
پتاس (potash) یا پتاسیم هیدروکسید با فرمول شیمیایی KOH، به نمک های حاوی پتاسیم می گویند. به شکل پودر سفید رنگی است که می تواند رطوبت و کربن دی اکسید را از هوا جذب کند. به عنوان کود شیمیایی باعث افزایش عمر میوه ها و سبزی ها پس از برداشت می شود. پتاسیم هیدروکسید تنها در 12 کشور جهان تولید می شود که روسیه و کانادا به عنوان مهم ترین تولید کنندگان بیش از 60 درصد تولید جهانی را از آن خود کنند.
پتاسیم هیدروکسید یکی از گونه های پتاس از نظر ترمودینامیکی بسیار پایدار است به طوری که در دماهای بالا نیز تجزیه نمی شود. انحلال پذیری این ماده در آب و الکل گرمازا می باشد و می تواند گرما تولید نماید. این ترکیب می تواند موجب جذب رطوبت و دی اکسید کربن از هوا گردد.
ویژگی ها:
محصول فوق به صورت پودر جامد سفید رنگ در بازار موجود می باشد. این ماده یکی از ترکیباتی است که مردم عام به آن خاکستر می گویند. محلول پتاس مانند سود (NaOH) به شدت قلیایی است این محصول می تواند با اسید های متفاوت واکنش دهد و نمک های متفاوتی از پتاسیم به وجود آورد.
یکی از مهم ترین کاربرد های این ترکیب، استفاده از آن به عنوان کود شیمیایی می باشد. گیاهان برای سالم بودن نیاز به 3 ماده ی مغذی از جمله پتاس، نیتروژن و فسفر دارند، این 3 ماده در خاک نسبت به دیگر عناصر ضروری جهت رشد گیاه بسیار کم وجود دارند در نتیجه به صورت کودهایی به عنوان تغذیه کننده ی خاک برای رشد گیاه به صورت تنها و یا هر سه با هم (کود مکمل یا NPK) مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربردها و موارد استفاده :
این محصول در صنایع غذایی به طور مستقیم و به جهت حفظ کیفیت و کنترل PH استفاده می شود،در صنایع آزایشی و بهداشتی از غلظت مناسب آن برای لایه برداری و از بین بردن موهای زائد استفاده می شود.در جانور شناسی برای تجزیه و از بین بردن بافت های نرم نمونه های جانوری استفاده می شود

کاربرد در کود شیمیایی:
نمک های پتاسیم به صورت نیترات ، منیزیم ، سولفات و کلرور هستند که به عنوان کود شیمیایی برای گیاهانی که نیازمند خاک قلیایی اند مورد استفاده قرار می گیرند . هیدروکسید پتاسیم به صورت پودر سفید رنگ در بازار موجود است اما بسته به نوع ترکیب K با هر یک از عناصر منیزیم، سولفور ،کلر و نیترات رنگ کود پتاس متنوع خواهد بود مانند کود سولفات پتاسیم که سفید رنگ و کلرور پتاسیم (KCl) که قرمز رنگ است.

K هفتمین عنصر از نظر فراوانی است که به صورت جامد در خاک ذخیره می شود و به عنوان نمک برداشت می شود. از مزایای پتاسیم می توان به تجذیه پذیر بودن و فراوانی آن اشاره کرد.
تفاوت سود و پتاس چیست؟

سدیم هیدروکسید (NaOH) معمولا با نام سود و پتاسیم هیدروکسید با نام پتاس شناخته می شود، این دو ماده شیمیایی کاربرد های مشترکی دارند، به طور مثال هر دو در ساخت صابون و مواد شوینده استفاده می شوند و در واقع عامل انحلال چربی ها هستند،استفاده از هر دو این مواد در ساخت صابون و مواد شوینده بهترین تاثیر را دارد اما در مواردی که بخواهیم به صورت انتخابی از یکی از این مواد استفاده کنیم سدیم هیدروکسید قدرت شستشوی بالاتری دارد، همچنین هزینه تولید NaOH به مراتب پایین تر بوده به طوریکه برای تولید مقدار مشابه پتاس نسبت به سود باید 3 برابر هزینه بیشتری پرداخت.

پتاس برای گیاه:
این محصول در بسیاری از مواردی که NaOH استفاده می شود به کار می رود. علاوه بر آن محلول K به عنوان الکترولیت در باتری های الکانی (قلیایی) به کار می رود. این ماده همچنین در تولید صابون مایع و جامد و سایر شوینده ها استفاده می شود. سایر کاربردهای این محصول در تولید مواد شیمیایی ، تولید کود و تصفیه نفت و در تشخیص پزشکی و … است.